”Je hebt geduld en focus nodig” Interview met architect Jonas Vanbelle
Het Rubenshuis in Antwerpen was ooit het woonhuis van de barokschilder Peter Paul Rubens – het terrein wordt momenteel gerenoveerd. Het nieuwe entreegebouw is ontworpen door het gerenommeerde bureau Robbrecht en Daem architecten. Architect Jonas Vanbelle vertelt hoe de spagaat tussen oud en nieuw is gelukt.
Oud ontmoet nieuw – een belangrijk thema in het Rubenshuis in Antwerpen. Hoe bent u dat aangepakt?
We wilden een gebouw ontwerpen dat zich niet op de voorgrond dringt, maar zich bescheiden in het terrein voegt. Het mocht de belangrijkste lijnen, die voortkomen uit de tuin en de omliggende gebouwen, niet in de weg staan.
Wie met historische bouwvolumes werkt, wordt doorgaans geconfronteerd met strenge beperkingen. Hoe verliep het in dit geval?
Een nieuwbouwproject midden in het historische gebied met het voormalige woonhuis van barokschilder Peter Paul Rubens was een gedurfd project. Daarom ging er een zeer lang proces met de monumentenzorg aan vooraf. In eerste instantie wilde deze geen nieuw gebouw. Maar toen vonden we een oplossing: we moesten het gebouw iets verkleinen en een deel van de gevel naar achteren verplaatsen. Bovendien eiste de monumentenzorg een herinrichting van de tuin, maar dat kwam het totale project ten goede. Dergelijke processen kosten tijd. Het begint met uitgebreid onderzoek naar het gebouw en de behoeften van de belanghebbenden. Vervolgens ontstaat er een dialoog. Zo werkt bouwen tegenwoordig: eerst moet je iedereen aan tafel krijgen.
Hoe breng je de historische context in overeenstemming met de moderne duurzaamheidseisen?
Wij bouwen uit overtuiging duurzame gebouwen die zich in de loop van de tijd kunnen aanpassen aan de behoeften van de samenleving. Dat is ook een vorm van duurzaamheid. Onze generatie moet oude gebouwen een nieuwe bestemming geven in plaats van alles af te breken en opnieuw te bouwen.
Een ander duurzaamheidsaspect in het Rubenshuis is waterbesparing.
Een voorbeeld: het regenwater van de daken wordt opgevangen in reservoirs onder de tuin. We gebruiken dit water om de tuin te besproeien, maar ook om de toiletten door te spoelen.
Dat betekent dat ook Geberit producten bijdragen aan waterbesparing?
Indirect wel. Bij openbare gebouwen zoals het Rubenshuis kunnen we echter geen merken kiezen. Daarom hebben we in de projectbeschrijving vastgelegd waardoor de producten zich moesten onderscheiden – in het ontwerp, maar ook in andere aspecten. Duurzaamheid was voor ons belangrijk. Dit gebouw wordt jaarlijks door 220.000 bezoekers bezocht, dus de sanitaire voorzieningen moeten tegen een stootje kunnen. Bovendien wilden we een ontwerp dat er ook over jaren nog modern uitziet. Geberit producten zijn zowel duurzaam als tijdloos.
Men stelt zich architecten eigenlijk meer voor als besluitvormers ...
Vroeger was dat het geval. Tegenwoordig zijn we een team met verschillende expertises. We praten met elkaar. En uit al die gesprekken ontstaat het ontwerp. Als architect ben ik meer een projectcoördinator.
Is dat niet het einde van creativiteit?
Ja, soms. Maar ook in de nieuwe manier van werken schuilt creativiteit – bijvoorbeeld bij het vinden van oplossingen. Dat betekent niet altijd compromissen sluiten. Een van de oprichters van ons bureau, Paul Robbrecht, zegt altijd: je moet geduld hebben en je focus behouden. Soms vroegen we ons af: zou Peter Paul Rubens het eens zijn met het gebouw?
En zou hij dat zijn?
De directeur van het museum zegt: Rubens was nooit tevreden. We zouden zijn suggesties in ieder geval dankbaar in ontvangst nemen.
Meer over het Rubenshuis
Het Rubenshuis in Antwerpen was ooit het woonhuis en atelier van de barokschilder Peter Paul Rubens. Het meer dan 400 jaar oude gebouw en de tuin zijn tot op de dag van vandaag bewaard gebleven. Met het nieuwe entreegebouw hebben Robbrecht en Daem architecten een bescheiden maar opvallende verbinding tussen de tuin en de oudste gebouwen ontworpen.
Robbrecht en Daem architecten realiseren al 50 jaar lang projecten in heel Europa, variërend van architectuur en infrastructuur tot interieurontwerp en landschapsontwerp. Jonas Vanbelle, de laatste leerling van Paul Robbrecht, de oprichter van het bureau, was als lid van het team van architecten medeverantwoordelijk voor het eerste Rubenshuis-project.
Feiten
Geberit Know-how
Gebruikte producten van Geberit
- Geberit PE afvoersysteem
- Geberit Mepla aanvoersysteem
- Geberit Duofix elementen
- Geberit iCon toiletten
- Geberit Sigma30 square bedieningsplaten
- Geberit Renova Comfort toilet
- Geberit Renova wastafel
- Geberit Piave kranen
Meld u aan voor onze nieuwsbrief Architecten en architectuurliefhebbers
Geberit producten en oplossingen worden gebruikt in allerlei soorten gebouwen over de hele wereld. Een selectie van de meest interessante projecten vindt u op deze pagina.
De architectennieuwsbrief behandelt periodiek een actueel thema uit de bouwsector. Naast spectaculaire projectvoorbeelden biedt “eView“ interviews met architecten, bouwexperts en ontwerpers en meer achtergrondinformatie.